Branża hotelarsko-gastronomiczno-cateringowa (HoReCa) otrzymała w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) wyjątkową możliwość skorzystania z bezzwrotnego wsparcia finansowego o łącznej wartości ponad 1,2 mld zł. Program miał pomóc mikro, małym i średnim przedsiębiorcom dotkniętym skutkami pandemii COVID-19 – umowy opiewają na setki tysięcy złotych, a wypłaty realizowane są w formule refundacji (przedsiębiorca najpierw inwestuje, potem odzyskuje do 90% kosztów kwalifikowanych).
Jednak medialne doniesienia o wydatkach na jachty, solaria, strzelnice wirtualne czy platformy do gry w brydża uruchomiły lawinę działań kontrolnych. PARP objęła niemal wszystkie projekty szczegółową weryfikacją, a minister funduszy wstrzymała wypłaty – co postawiło beneficjentów w obliczu ryzyka żądania zwrotów.
Ramy prawne i obowiązki beneficjentów
Każdy beneficjent KPO zobowiązany jest do:
- realizowania projektów zgodnie z celem programu (dywersyfikacja działalności w branży HoReCa),
- utrzymania trwałości inwestycji do stycznia 2026 r.,
- przedstawienia pełnej dokumentacji potwierdzającej kwalifikowalność kosztów,
- liczenia się z możliwością kontroli dokumentów i wizyt w przedsiębiorstwach.
W przypadku nieprawidłowości instytucja pośrednicząca może żądać zwrotu dotacji wraz z odsetkami w ciągu 14 dni, wypowiedzieć umowę, a w skrajnych przypadkach powiadomić prokuraturę – nadużycia mogą podlegać karze na podstawie art. 297 § 1 i 2 k.k.
Aktualne zagrożenia dla przedsiębiorców
- Zwroty i utrata płynności – konieczność oddania środków może zachwiać finansami firmy, zwłaszcza jeśli inwestycja była kredytowana.
- Ryzyko wypowiedzenia umowy – presja medialna zwiększa prawdopodobieństwo bezzasadnych decyzji operatorów.
- Postępowania karne – obejmują osoby fizyczne (zarządy, księgowych), co oznacza możliwość zajęcia prywatnego majątku.
- Niepewność interpretacyjna – brak jednoznacznych kryteriów oceny dywersyfikacji działalności może skutkować zakwestionowaniem rzetelnie zaplanowanej inwestycji.
- Wstrzymanie wypłat – decyzja minister funduszy rodzi wątpliwości prawne, a beneficjenci mogą dochodzić wypłat na drodze sądowej.
Jak się zabezpieczyć?
- Dokumentuj każdy wydatek – faktury, uzasadnienia biznesowe, protokoły wykorzystania środka trwałego.
- Dbaj o zgodność celu – inwestycja musi rzeczywiście dywersyfikować działalność w HoReCa.
- Konsultuj się na etapie planowania – unikaj działań, które mogą być odczytane jako niezgodne z regulaminem.
- Reaguj od pierwszych czynności kontrolnych – kontakt z prawnikiem może uchronić przed bezzasadnymi żądaniami zwrotów i skutecznie obronić interesy firmy.
KPO dla HoReCa to była ogromna szansa, ale jak się okazuje to też poważne ryzyko. W obliczu zaostrzonych kontroli, medialnej presji i niepewnych decyzji administracyjnych, warto działać proaktywnie.
Nasza Kancelaria specjalizuje się w sporach z instytucjami publicznymi dotyczącymi funduszy unijnych i krajowych – od kontroli administracyjnych po postępowania karne. Jeśli Twoja firma uczestniczy w programie HoReCa i chcesz mieć pewność, że dotacja zostanie bezpiecznie wypłacona – skontaktuj się z nami, bo w tym przypadku lepiej wyprzedzić instytucję.
